Diagnose borstkanker op mammapoli

Inhoud

Elke vrouw/man die te maken krijgt met borstkanker heeft haar/zijn eigen vragen en problemen. Deze informatie is bedoeld als algemene voorlichting; een inleiding voor een vervolggesprek met uw chirurg, verpleegkundig-specialist en mammacare-verpleegkundige. Ongetwijfeld hebt u na het lezen van deze folder nog vragen. Het is verstandig die op te schrijven, zodat u in het gesprek met uw chirurg geen belangrijke vragen vergeet. Het is aanbevelenswaardig om niet alleen naar het spreekuur te gaan maar tevens uw echtgenoot(e), partner en/of vriend(in) mee te nemen.

TIP: Vraag aan uw behandelaar of u met uw smartphone een opname van het gesprek mag maken. Op deze wijze kunt u thuis alles nog eens rustig opnieuw afluisteren.

Omdat de behandeling voor mannen in essentie niet veel verschilt van die bij vrouwen kan deze pagina ook worden gebruikt voor mannen met borstkanker (1% van de borstkankerpatiënten) en waar “vrouw” staat kan derhalve ook “man” worden gelezen. Uiteraard is er bij mannen chirurgisch gezien geen sprake van een borstsparende operatie. Klik hier voor een speciale website voor mannen met borstkanker.

Inleiding

Zojuist heeft u van uw chirurg vernomen:

  • dat er bij u een ernstige verdenking bestaat op het bestaan van borstkanker of een voorstadium, waarvoor verder onderzoek noodzakelijk is,
    of
  • dat er een voorstadium van borstkanker is aangetoond na een punctie en weefselonderzoek en u een operatie moet ondergaan
    of
  • dat de recent uitgevoerde punctie inderdaad het bestaan van borstkanker bevestigt.

De wijze van behandeling zoals weergegeven op deze website is geheel in overeenkomst met de landelijke richtlijnen zoals vastgelegd in diverse protocollen en richtlijnen van de beroepsvereniging voor Heelkunde en/of landelijke overlegorganen.

Het is goed u te realiseren dat bij het vaststellen van borstkanker de situatie bij iedereen weer anders kan zijn. De werkwijze en logistiek tijdens het diagnostisch traject (onderzoeken) kan per ziekenhuis verschillen.

Het eerste bezoek aan de chirurg en/of verpleegkundig specialist op de mammapolikliniek (borstenspreekuur)

Verwijzing naar de mammapolikliniek kan geschieden naar aanleiding van de resultaten van het bevolkingsonderzoek waar u recentelijk aan heeft deelgenomen of omdat u of uw huisarts een andere reden had om u te (laten) verwijzen, bv. een knobbeltje in de borst/vormverandering, onverklaarde pijnklachten, bloedverlies uit de tepel, erfelijkheidsvraagstukken etc..


Op de meeste mammapoliklinieken kan men binnen 1-3 werkdagen terecht voor nader onderzoek. U bezoekt eerst een verpleegkundig specialist en/of oncologisch chirurg die uw klachten noteert, u een aantal vragen zal stellen en een lichamelijk onderzoek van uw borsten uitvoert. Vervolgens wordt een mammogram (borstfoto) gemaakt op de afdeling Radiologie eventueel aangevuld door een echografie.


mammacarcinoom


Foto: Mammogram (zijdelingse opname) toont borstklierweefsel met bovenin een onscherp afgrensbaar verdichtingsbeeld suggestief voor het bestaan van borstkanker.

Het mammogram (borstfoto) is soms al voorafgaand gemaakt of volgt direct aansluitend aan dit bezoek. Meestal wordt ook een echografie van de okselklieren gemaakt. Vervolgens komt u meteen weer terug op de mammapolikliniek waarbij de uitslag van de foto’s met u wordt besproken. Indien noodzakelijk wordt er ook een punctie verricht. In afwachting van deze uitslag kunnen de resultaten van het mammogram/echo reeds een eerste indruk geven over de kans dat er bij u sprake zou kunnen zijn van het bestaan van borstkanker. Het wachten op de definitieve uitslag blijft hoe dan ook stressvol voor u en uw naasten. In sommige ziekenhuizen kan men u aan het einde van de dag al de uitslag van de punctie geven.

Help mij…!!! Hoe houd ik het overzicht en de controle?…,

Als je de diagnose borstkanker krijgt wordt je leven op zijn kop gezet. Bijgaande borstkanker-app kan je helpen tijdens en na je behandeling door alle informatie over jouw situatie op één plek bij elkaar te zetten. Het ondersteunt je, geeft je overzicht en door verschillende handigheden kan het de dialoog met je arts verbeteren en je helpen bij het nemen van beslissingen.
Klik op de onderstaand plaatje…..

borstkanker_app_hulp

Het tweede bezoek

De uitslag van de punctie is in principe binnen 2-3 werkdagen bekend. U krijgt hiervoor een vervolgafspraak op de mammapolikliniek. (In sommige ziekenhuizen worden alle onderzoeken verricht in een dag vullend programma.) De uitslag van het weefselonderzoek (punctie) wordt besproken alsmede een voorstel voor behandeling.

Het kan nodig zijn om een extra MRI-scan te maken om de uitgroei van de tumor en het bestaan van eventuele meerdere tumoren nader te kunnen onderzoeken. Bij eventuele extra afwijkingen op de MRI kan het nodig zijn om aanvullende echo’s en puncties uit te voeren. Hierdoor kan het helaas voorkomen dat het enkele dagen tot een week langer duurt voordat men een volledig beeld heeft van uw borstkanker.


Op het moment dat alle noodzakelijke onderzoeken zijn afgerond kan met u een behandelplan met de mogelijke keuzen worden besproken en afgesproken. Tevens zal u worden uitgelegd of er na de operatie een nabehandeling volgt, zoals bijvoorbeeld bestraling. Een eventuele aanvullende behandeling met chemotherapie of hormonenremmers (zgn. "hormoontherapie") is afhankelijk van de definitieve weefseluitslag die ongeveer 1 week na de operatie bekend is. Bij borstkanker groter dan 3 – 5 centimeter kan er worden voorgesteld om chemotherapie voorafgaand aan de operatie te geven. Bovendien worden mogelijke gevolgen, bijwerkingen en complicaties van de operatie met u besproken.

Een speciaal hiervoor opgeleide verpleegkundige, de mammacare-verpleegkundige, zal u vervolgens begeleiden tijdens de periode voor en na de operatie. De mammacare-verpleegkundige heeft een eigen speciaal spreekuur waarbij alles nog eens uitgebreid wordt besproken/herhaald. In vele ziekenhuizen krijgt u ook uitgebreide schriftelijke informatie soms in de vorm van een persoonlijk informatiedossier.

De uitslag van het definitieve weefselonderzoek, weefseluitslag (PA), van het tijdens de operatie verwijderde borstklierweefsel en lymfeklier(-en) is meestal pas 5 werkdagen na de operatie bekend en wordt met u door uw oncologisch chirurg besproken tijdens het controlebezoek op de mammapolikliniek in bijzijn van de mammacare-verpleegkundige en/of verpleegkundig specialist. U bent op dat moment dan al weer enkele dagen thuis geweest na een korte opname in het ziekenhuis.

Opname in het ziekenhuis

Zodra de diagnose en alle aanvullende onderzoeken zijn afgerond wordt u op de opnamelijst geplaatst voor een operatie. Men streeft er naar om meer dan 90% van de patiënten binnen 4 weken te opereren. Indien u een borstamputatie met gelijktijdige reconstructie van de borst in samenwerking met een plastisch chirurg ondergaat kan de wachttijd soms langer zijn. Wachten op een operatie geeft extra stress. Veel mensen denken dat de tumor in deze weken snel verder groeit of zich zal verspreiden. Dit is niet het geval. De groei van een borstkankertumor is een langzaam proces; de cellen delen zich gemiddeld maar 1 keer per 200 dagen. Er zijn dus al meerdere jaren overheen gegaan voordat de tumor zichtbaar of voelbaar werd. Deze weken zijn dus niet bepalend voor verdere groei of verspreiding van de tumor. U hoeft zich hier niet ongerust over te maken. Anderzijds is men zich bewust van de angstgevoelens die u ervaart en veel ziekenhuizen hebben de planning van operaties zodanig aangepast dat u voorrang krijgt en al binnen 3-4 weken wordt opgenomen voor de operatie.

Opname vindt meestal plaats op de dag van de operatie. Na de ingreep kunt u indien gewenst dezelfde dag weer naar huis. Meestal echter blijft u een nacht in het ziekenhuis en gaat u de volgende ochtend volgend weer naar huis. Het ontslag naar huis wordt voor u geregeld door de mammacare-verpleegkundige. Als u naar huis gaat kan het zijn dat een wonddrain met daaraan een vacuümflesje nog in de wond zit. U krijgt in dit geval instructies voor verzorging door de mammacare-verpleegkundige. Mocht dit slangetje er thuis onverhoopt uitvallen dan verbindt u het wondje gewoon met een gaasje en neemt u die (volgende) dag contact op met de mammacare-verpleegkundige.

De chirurgische behandeling

Zowel de borst als de lymfeklieren in de oksel kunnen onafhankelijk van elkaar op 2 manieren worden behandeld: gehele of gedeeltelijke verwijdering (= sparende behandeling):

Borst behandeling (klik hier):

  • Borstsparend (inclusief bestraling)
  • Borstverwijdering/amputatie(soms met bestraling)

Okselbehandeling (klik hier):

  • poortwachterklier / sentinel node
  • volledige okselklierdissectie

De uitslag en aanvullende behandelingen

De uitslagen van het microscopisch onderzoek van het verwijderd borstklierweefsel en de lymfeklieren zijn na ongeveer een week bekend en worden met u besproken tijdens het controle bezoek op het spreekuur. Naar aanleiding van deze bevindingen kan een aanvullende behandeling zoals radiotherapie, hormonale therapie of chemotherapie worden geadviseerd. In dat geval ontvangt u nadere informatie.

Tijdspad behandeling

Onderstaand tijdspad is slechts een opsomming bij benadering en kan sterk verschillen per ziekenhuis en behandelaar. Hieraan kunnen geen rechten worden ontleend.

Bij een verwijzing naar de mammapoli kunt u bij de meeste ziekenhuizen in Nederland binnen enkele dagen terecht en soms al binnen 24 uur (tijdens doordeweekse werkdagen). Op de dag van het eerste bezoek wordt meestal ook direct een borstfoto (mammogram en eventuele echo) gemaakt. Indien er een afwijking wordt gevonden waarvan niet met zekerheid vaststaat of deze goedaardig is – of als er andere redenen zijn – wordt meestal direct een punctie verricht. Bij gebruik van bloedverdunners kan het zijn dat de punctie pas kan plaatsvinden nadat bloedverdunners enkele dagen gestopt zijn. Een stereotactische punctie moet meestal apart worden ingepland in de dagen daaropvolgend omdat deze procedure tijdrovender is en speciale apparatuur vereist is.

Na deze onderzoeken komt u meestal voor een eerste indruk aansluitend terug op de mammapoli. Hier kan u worden medegedeeld of u rekening moet gaan houden met de kans dat de toekomstige weefseluitslag van de punctie als uitslag "borstkanker" zou kunnen zijn. De wijze waarop dit is georganiseerd kan sterk verschillen per ziekenhuis zowel qua wachttijd op de weefseluitslag (diezelfde dag – 1 week) alsook de medewerkers en artsen die u de informatie mededelen.

Het tweede bezoek met de definitieve uitslag van het weefselonderzoek vindt meestal binnen 1 week volgend op de punctie plaats. Indien er aanleiding is tot aanvullende onderzoeken – bijvoorbeeld MRI-scan – kan dat extra wachttijd opleveren. Om deze voortdurende onzekerheid zo veel mogelijk te beperken wordt achter de schermen vaak veel moeite gedaan om alles zo goed mogelijk op elkaar te laten aansluiten. Daarnaast kan een MRI-scan soms ook nieuwe informatie opleveren waarvoor nieuwe of aanvullende puncties nodig zijn. Zeker in het geval dat een bijkomende afwijking alleen op MRI zichtbaar is, en waarbij de verdenking op iets kwaadaardigs toch niet helemaal kan worden weggenomen, moet soms worden besloten tot een MRI-geleide punctie ("onder de MRI"). Een goede voorbereiding is het halve werk maar dat neemt niet weg dat dit als erg belastend kan worden ervaren.

Door de bank genomen kan de diagnostiek met eventuele aanvullende puncties etc. in de meeste ziekenhuizen binnen 2 -3 weken vanaf het moment van eerste bezoek worden voltooid.

Indien de behandeling start met de operatie wordt voor u een operatiedatum gepland. Meestal kan dat binnen 4 weken vanaf het moment dat de diagnostiek is afgerond. De uitslag van de operatie is meestal binnen 1 week bekend. Hiervoor krijgt u een afspraak op de mammapoli.

Indien besloten wordt tot voorbehandeling met chemotherapie volgt het bezoek met de internist-oncoloog meestal aansluitend ofwel binnen 1 week vanaf het moment dat de diagnostiek is afgerond. Voor een gemiddelde tijdsduur van de complete chemotherapiebehandeling moet u ongeveer 4 – 5 maanden rekenen. Een aanvullende operatie kan meestal pas vanaf de 2e tot 4e week na de laatste kuur omdat het lichaam ook even de tijd moet krijgen om weer aan te sterken. Immuuntherapie gaat na de operatie meestal door voor een totale periode van 1 jaar.

De uitwendige bestraling vindt meestal pas plaats vanaf de 4e tot 5e week na de operatie en duurt gemiddeld genomen 4 weken (ongeveer 16 – 21 bestralingen).

Los van de eventuele hormonale therapie– die 5 tot 7 jaar kan duren – moet u afhankelijk van de verschillende componenten van de totale behandeling toch rekening houden met een periode van 3 maanden tot bijna 1 jaar.

Na deze periode volgen meestal diverse controle-afspraken bij de verschillende specialisten die u hebben behandeld en waar u met vragen en resterende klachten terecht kunt.

De gemiddelde duur van controle is 5 jaar waarna u wordt terugverwezen naar het bevolkingsonderzoek indien u binnen de leeftijd van 50 – 75 jaar valt.

Terug naar boven