Borstreconstructie na amputatie

Borst-reconstructie: "een nieuwe borst na borstamputatie"

Disclaimer

Op deze webpagina vind u alle informatie over het reconstrueren van een “nieuwe” borst na de chirurgische verwijdering van de borstklier. Het is goed u te realiseren dat de situatie voor iedereen weer anders kan zijn.

Uw oncologisch chirurg zal, in geval van een voorgenomen borstamputatie, de mogelijkheid van een borstreconstructie als eerste met u bespreken. Echter de keuze, het tijdstip en de manier van borstreconstructie kan verschillen per plastisch chirurg en wordt door hen uitgebreid met u besproken op hun spreekuur. Diverse plastisch chirurgen hebben bovendien een eigen website waarop u hun werkwijze en resultaten kan zien.

Inleiding

skinsparing_mastectomy1

Onder "ablatie" verstaan we de chirurgische verwijdering van de gehele borstklier; de klier wordt als het ware “onderhuids” weggesneden inclusief tepel en tepelhof. De onderliggende borstspier blijft intact.
Indien tegelijkertijd eveneens een volledige verwijdering van alle okselklieren noodzakelijk is (okselklierdissectie) spreekt men van een "borstamputatie".
In de volksmond wordt in beide gevallen gesproken over een "borstamputatie" hetgeen ook hier wordt nagevolgd.


Situaties waarbij een borstamputatie kan worden overwogen:

  • indien er sprake is van een zeer grote kwaadaardige borsttumor (borstkanker) waarbij borstsparende behandeling niet veilig mogelijk is
  • Op uitdrukkelijk verzoek van patiënte bij een (aangetoonde) erfelijke aanleg: genmutatie (BRCA-1 of BRCA-2 genmutatie). NB: alhoewel medisch niet absoluut noodzakelijk: lees meer….
  • de aanwezigheid van uitgebreid diffuus in de borst verspreid voorstadium van borstkanker (Ductaal Carcinoma in Situ (Extensive DCIS)) of meerdere borstkankers wijd verspreid in de borst waardoor borstsparende behandeling niet veilig is
  • indien er sprake is van terugkomst van borstkanker in een eerder geopereerde en bestraalde borst
  • op uitdrukkelijk verzoek van de patiënte die ondanks goede informatie over de mogelijkheid van een borstsparende ingreep deze toch afwijzen en kiezen voor volledige verwijdering van de borstklier

Diverse opties na een borstamputatie

Na een borstamputatie hebt u verschillende keuzemogelijkheden:

  1. U laat het litteken zoals het is en kiest er bewust voor om geen prothese te dragen; u koopt eventueel speciaal hiervoor gemaakte lingerie/kleding
  2. Dragen van een definitieve uitwendige kunststofprothese die u op de huid kunt plakken en zo nodig weer eraf kunt halen: U wil verder geen aanvullende behandelingen maar wel iets om de BH op te vullen zodat het effectieve verlies van de borst wordt “gecamoufleerd”
  3. U kiest voor een chirurgische borst-reconstructie

Borst-reconstructie in combinatie met de behandeling voor borstkanker

Met de komst van borstprotheses werd niet alleen vergroting maar ook reconstructie van een verwijderde borst mogelijk gemaakt. In het begin van de jaren ’90 was er enige terughoudendheid: de optie van een borstreconstructie werd pas wenselijk geacht 5 jaar na behandeling van de borstkanker omdat daarna de kans op eventuele terugkomst relatief klein is ten opzichte van de jaren daaraan voorafgaand. Dit laatste betekende dat patiënten zich al die tijd moesten behelpen met een uitwendige plakprothese die niet altijd comfortabel zat. Tegenwoordig is bekend dat een reconstructie niets verandert aan prognose en dat wachten om die reden dus niet nodig is. Een borstreconstructie kan een verbetering van de kwaliteit van leven geven bij veel vrouwen.

Een borstreconstructie is niet aan tijd gebonden en kan ook na jaren nog worden uitgevoerd. Een borstreconstructie is bij vrijwel iedere vrouw mogelijk. Ook een slechte kwaliteit van de huid, bijvoorbeeld door bestraling, hoeft tegenwoordig een goed resultaat niet in de weg te staan.

Voortschrijdend inzicht en de toegenomen vraag van patiënten heeft er toe geleid dat in steeds meer gevallen gekozen wordt voor een zgn. “gelijktijdige borstreconstructie” ten tijde van de borstamputatie-operatie. Deze ingreep wordt dan uitgevoerd door een oncologisch/algemeen chirurg in samenwerking met een plastisch chirurg. Een gelijktijdige borstreconstructie geeft meestal een fraaier cosmetisch resultaat dan wanneer de ingreep in een later stadium wordt uitgevoerd. Een gelijktijdige borstreconstructie staat bovendien het naderhand toedienen van chemo- en of (anti)hormonale therapie niet in de weg. Zelfs bestraling, indien naderhand toch onverhoopt noodzakelijk, kan normaal worden toegediend alhoewel dit het cosmetisch resultaat nadelig kan beïnvloeden en een verhoogde kans geeft op wondgenezingsproblemen met afstoting van de prothese. Indien vooraf bekend is dat u na de borstamputatie moet worden nabestraald, wordt de reconstructie daarom niet direct uitgevoerd maar in een later stadium om complicaties te voorkomen.

Vergoeding

In principe vergoeden alle ziektekostenverzekeraars een borstreconstructie na borstamputatie. Indien u niet op de hoogte bent van uw verzekeringsvoorwaarden is het goed dit na te vragen bij uw verzekeringsmaatschappij.

Methoden borst-reconstructie

Niet elke hierna besproken methode is geschikt voor iedereen. Sommige technieken worden maar zelden tegelijkertijd met de borstamputatie uitgevoerd en sommigen zijn al weer enigszins vervangen door nieuwere methoden. Niet alle technieken worden overal uitgevoerd. Een verwijzing naar een ander ziekenhuis kan dus voorkomen. In samenspraak met uw oncologisch chirurg en uw plastisch chirurg kan voor u niet alleen het tijdstip maar ook de meest geschikte methode, na afwegen van voor- en nadelen, worden bepaald. U hebt hierin uiteraard een zeer belangrijke stem!

1) Reconstructie met inwendige prothese

borstspier_borstprothese

Het plaatsen van een inwendige prothese is een relatief eenvoudige methode waarbij ofwel direct een met siliconen gevulde prothese ofwel een tijdelijke “oprek-prothese” onder de grote borstspier (1 op de figuur)(pectoralis major spier) wordt geplaatst.


subpectoralis prothese

Meestal moet de spier en bovenliggende huid worden opgerekt zodat in eerst instantie een tijdelijke prothese wordt geplaatst. De prothese wordt geheel bedekt door spierweefsel van de grote borstspier eventueel met gebruikmaken van uitlopers van aangrenzende spieren (serratus spier ter hoogte van de zijkant van de borstwand) of speciale kunststofmatjes waar het onderhuids bindweefsel mee vergroeid.

Tijdens opeenvolgende poliklinische controles wordt de prothese door de huid heen aangeprikt (niet pijnlijk) waarbij extra vloeistof in de prothese wordt gespoten totdat het gewenste volume is bereikt


voorbeeld_lege_tissue_expander

Er zijn verschillende soorten tijdelijke oprekprotheses (tissue expander) op de markt van diverse producenten. Links ziet u een voorbeeld van een lege tissue expander. Aan de onderzijde is de prothese na vulling boller dan aan de bovenzijde (zie pijlen op de foto) met als doel om reeds de natuurlijke bolling van de borst na te bootsen.


borstprothese

Een voorbeeld een volledig gevulde tissue expander (ander model/merk). Let op de zogenaamde "druppelvorm" met als doel om de natuurlijke borstvorm zoveel mogelijk te imiteren.


opvullen borstprothese

De protheses kunnen veilig en gemakkelijk door de huid heen worden aangeprikt met een naald om op deze manier te worden gevuld. Aanprikken kan slechts op 1 plaats waar de elastische coating zichzelf als het ware weer sluit zodat er geen vocht uitlekt na verwijderen van de naald. Een metalen plaatje in de prothese voorkomt dat de naald aan de achterkant er weer doorheen prikt.


borstprothese

Als alternatief kiezen sommige plastisch chirurgen soms bijvoorbeeld voor de plaatsing van een definitieve deels gevulde siliconenprothese waarbij deze na plaatsing door middel van een vulnippel aanvullend kan worden opgevuld tot het gewenste volume. Het voordeel van deze prothese is het feit dat u direct al wat meer "borstvorm" heeft en niet een extra operatie nodig heeft om de tissue expander te wisselen voor de definitieve borstprothese. Het mogelijke nadeel is echter dat u de vulnippel kunt blijven voelen aan de zijkant van de borstovergang naar de oksel. Bovendien kan deze prothese slechts geplaatst worden indien er bij de eerste operatie al redelijk wat ruimte onder de borstspier te creëren valt.


borstreconstructie

Met het stapsgewijs opvullen van de tissue expander komt vanzelf de natuurlijke opbolling van de nieuwe borst tot stand. Omdat de tissue expander bedoelt is om de spier op te rekken voelt de borst altijd wat “gespannen” aan. Zodra na enkele maanden de gewenste cupmaat is bereikt kan een definitieve, met siliconen gevulde prothese, worden ingebracht.


definitieve borstprotheses

Tijdens een 2e operatie (meestal enkele maanden later volgend op de eerste) wordt de tijdelijke prothese gewisseld voor een definitieve siliconenprothese. Er zijn diverse soorten borstprothesen op de markt die geproduceerd worden door verschillende fabrikanten. Alle prothesen voldoen aan zeer strenge eisen vooraleer ze worden toegelaten op de medische markt van borstprothesen. Er wordt continu onderzoek gedaan naar verbeteringen.
Tegenwoordig hebben de meeste prothesen vaak een zgn. "druppelvorm" waardoor ze de natuurlijke vorm van de echte borst beter trachten na te bootsen. Op de foto ziet diverse definitieve prothesen van verschillend formaat. De plastisch chirurg bepaalt samen met u welke vorm het beste bij past. Op basis van persoonlijke ervaringen kan het zijn dat verschillende plastisch chirurgen verschillende merken prothesen gebruiken.

Deze foto is belangeloos ter beschikking gesteld door een producent van deze prothesen.


Veiligheid van siliconenprothesen

De laatste jaren is er veel discussie geweest over problemen die door het lekken van siliconen zouden worden veroorzaakt. In Nederland stelt de overheid zich vooralsnog op het standpunt dat het verband tussen inwendige siliconenprothesen en gezondheidsklachten wetenschappelijk niet duidelijk is aangetoond (citaat website Ned Ver Plastische Chirurgie). Daarom is de toepassing van deze prothesen toegestaan.


Specifieke complicatie: Rond een prothese (vooral de oudere modellen zeker indien niet onder de borstspier geplaatst) kan een kapsel van stevig bindweefsel optreden waardoor de borst hard aanvoelt. Dit treedt ongeveer in 25% van de gevallen op. Door middel van een extra ingreep waarbij het kapsel wordt “losgemaakt” kan dit veelal (deels) worden verholpen.


“live” beeldverslag van de operatie

2) Reconstructie met eigen weefsel

Indien u geen reconstructie met een prothese wenst, u bent bestraald op de borstwand of wanneer uw borst/lichaamsbouw minder geschikt is voor prothesegebruik is de borstreconstructie een zeer goed alternatief. Enkele nadelen zijn onder andere dat de ingrepen veel uitgebreider zijn, meestal niet tegelijkertijd met de borstamputatie worden uitgevoerd en soms extra kleine corrigerende operaties nodig zijn om een zo perfect en natuurlijk mogelijk resultaat te bereiken.

Er is in Nederland inmiddels enorme ervaring opgebouwd. Het grote voordeel is dat met deze methoden de natuurlijke borstvorm beter worden nagemaakt dan met een prothese. Bovendien voelt de borst warm (lichaamstemperatuur) en natuurlijker aan. Het is een eenmalige procedure in tegenstelling tot de solitaire prothese die soms na een jaar of 10 (of meer) moet worden vervangen.

a) rugspier (+ huid) in combinatie met prothese

latissimusdorsi

Bij deze techniek wordt een groot van de brede rugspier gebruikt in combinatie met de bovenliggende huid. De huidspierflap zit ter hoogte van de okselregio nog vast aan aan- en afvoerende bloedvaten en wordt onder de huid van de oksel/flank naar het gebied geschoven om aldaar een nieuwe borstvorm te maken. Vrijwel altijd wordt er ook een prothese ingebracht om voldoende borstvolume te creëren. De operatie duurt gemiddeld twee tot drie uur en u moet nadien enkele dagen voor in het ziekenhuis blijven.


latissimusdorsi

Door het verwijderen van de rughuid met de daar ondergelegen spier ontstaat een litteken. Dit valt meestal onder het BH-bandje, maar soms is een schuin litteken onvermijdelijk. Sommige patiënten kunnen pijnklachten ervaren in dit littekengebied die niet altijd goed te verhelpen zijn. Het gemis van de oppervlakkige brede rugspier aan een kant wordt over het algemeen niet als belemmerend ervaren mede omdat andere rugspieren de functies (deels) overnemen.


latissmus_dorsi_borstreconstructielatissmus_dorsi_borstreconstructie2


b) buikspier met buikhuid

tramflap

In dit geval wordt een nieuwe borst gemaakt door middel van een stuk van de buikspier en de bovenliggende huid van de onderbuik. Een langwerpig deel van de buikspier inclusief bovenliggende buikhuid wordt onderaan losgemaakt, omgeklapt en onderhuids opgeschoven naar de borstregio. De huid-spierlap blijft met een deel van de bloedvaten vastzitten aan de oorspronkelijke plaats. Er hoeven dus geen nieuwe bloedvatverbindingen te worden aangelegd.


tramflap

Deze ingreep kan alleen plaatsvinden indien er voldoende huid en vetweefsel (overschot) aanwezig is en tevens geen buikoperatie heeft plaatsgevonden in het verleden.


borstreconstructie

Hierbij hoeft geen prothese te worden geplaatst. Echter de ingreep is tamelijk uitgebreid, veroorzaakt vele littekens en de buikwand kan soms verzwakken. Deze techniek wordt de laatste jaren daarom minder vaak toegepast. Het resultaat voelt echter zachter aan dan een prothese.


borstreconstructie

Bij deze techniek ontstaat ook een breed litteken op de onderbuik alwaar de huid werd weggehaald. Deze littekens kunnen soms als brede strepen genezen in plaats van dunne streepjes mede omwille van de spanning die op de wondranden staat en de kwaliteit van het onderhuids elastisch weefsel.


Specifieke complicatie: In beide gevallen kan door een verminderde bloedtoevoer soms gedeeltelijk weefselversterf optreden (vrij zelden optredend)


c) huid en vetweefsel van de onderbuik (D.I.E.P.-procedure)

diep borstreconstructie

Het nadeel van de bovenvermelde procedure, waarbij tevens een stuk rug/buikspier wordt verplaatst, is het mogelijke functieverlies van de schouderspiergordel en in het laatste geval zeker een verslapping van de buikwand.

Een nieuwere methode maakt alleen gebruik van huid en onderliggend vetweefsel die door een slagader (Deep Inferior Epigastric) die vanuit de onderliggende buikspier door het bekledende buikspiervlies heen Perforeert en een specifiek huid/vetweefsel-gebied van bloed voorziet.
Indien men dit bloedvat doorsnijdt (onderste paarse pijl op de foto) en samen met het bij behorend gebied (blauwe ovaal) losmaakt kan het blijven "leven" indien men dit bloedvat hogerop (zie bovenste paarse pijl) wederom aansluit. Men noemt dit een "vrije" transplantatie van huid en vetweefsel gesteeld op een voedend bloedvat welke elders opnieuw wordt aangesloten.


De voordelen van deze techniek zijn:

  • er wordt een nieuwe borst gemaakt van eigen weefsel
  • de nieuwe borst gaat levenslang mee (een prothese moet waarschijnlijk om de 10-15 jaar vervangen worden)
  • de “borst” voelt warm aan
  • de “borst” neemt naar verloop van tijd een zeer natuurlijke vorm aan.

diep borstreconstructie

Op de foto rechts ziet u een resultaat van een geslaagde DIEP-borst-reconstructie: de roze pijlen op de borst geven de littekens aan waar de huidflap werd ingehecht; de tepel is naderhand fraai nagemaakt; op de onderbuik in de huidplooi de resterende littekens van de buikwandreductie (roze pijlen) en centraal de navel die tevens hoger werd geplaatst (met toestemming van patiënte geplaatst). Deze relatief nieuwe en tijdrovende procedure vergt speciale plastisch chirurgische vaardigheid (deze operatie werd verricht in de Daniel den Hoed Kliniek te Rotterdam).

Een operatie als deze is een grote ingreep waarbij u zich goed moet laten informeren over de uitgebreidheid en mogelijke complicaties voordat u hiertoe beslist. Uw oncologisch chirurg kan u hierover inlichten en desgewenst verwijzen naar een plastisch chirurg en/of naar een centrum waar deze ingreep wordt verricht.
De patiënte waarvan foto’s zijn afgebeeld op deze website heeft aangegeven bereid te zijn tot het beantwoorden van vragen en het delen van haar ervaringen met lotgenoten die voor deze beslissing staan. Stel uw vragen op het forum van de Amazones: Klik hier


Aan deze procedure kleven wel enkele nadelen en mogelijke complicaties:

  • De procedure vereist dat u op de onderbuik wat vet teveel hebt (“buikje”) (het model op de foto is dus wellicht te slank)
  • U moet gezonde bloedvaten hebben, geen suikerziekte en u mag niet roken
  • De procedure vereist aan langdurige narcose (5 tot 8 uur), vereist micro-chirurgische expertise en wordt meestal door 2 plastisch chirurgen samen uitgevoerd.
  • Na een in eerste instantie geslaagde ingreep kan er zich in de eerste 2-3 dagen toch een bloedstolseltje op de nieuwe bloedvatnaad vormen waardoor de “nieuwe borst” kan afsterven (2-5 % van de gevallen). Indien men snel ingrijpt kan men de huidvet-flap soms toch nog redden door het bloedstolseltje te operatief te verwijderen.

3) Tepel-reconstructie

tepelreconstructie

Ongeveer een half jaar later kan een nieuwe tepel worden gemaakt. Hierbij bestaat de keuze uit een eenvoudige tatoeage maar kan ook een tepel worden "gemaakt" uit een stukje van de tepel van de andere borst, huid uit de lies oksel of bv de achterzijde van het oor.


Verwachtingen

Alhoewel de grootst mogelijke moeite wordt gedaan om een zo natuurlijk mogelijke vorm te creëren, voelt de nieuwe borst altijd anders aan en kan ook qua vorm afwijken van de oorspronkelijke borst. Als er sprake is van een groot links rechts verschil, omdat de niet geopereerde borst meer afhangt, kan de plastisch chirurg de andere borst door middel van een operatie iets "optillen" (zogenaamde lifting) indien u dat wenst.

Over het algemeen zijn vrouwen redelijk tot zeer tevreden over het bereikte resultaat en verhoogt het hun kwaliteit van leven.

Terug naar boven