Hidradenitis / zweetklierontsteking

NB: in feite GEEN "zweetklierontsteking" Lees hieronder verder….

Wat is hidradenitis suppurativa – etterende ontsteking van de haarzakjes

Hidradenitis is een chronische huidziekte en wordt ook wel acne inversa, acne ectopica of de ziekte van Verneuil genoemd.
Kenmerkend voor hidradenitis suppurativa zijn terugkerende, pijnlijke ontstekingen in lichaamsplooien, zoals de liezen of de oksels. Je kunt ook ontstekingen hebben onder de borsten, op de billen en de binnenkant van de dijen.
De ontstekingen liggen meestal diep onder de huid maar kunnen ook lijken op puisten. Ook kunnen abcessen (holtes met pus) ontstaan. Op langere termijn kunnen er onderhuidse gangetjes ontstaan, die sinussen of fistels worden genoemd. In de volksmond wordt soms gesproken over "zweetklierontsteking" maar dat klopt niet.


Het is eigenlijk een auto-immuunziekte van de haarzakjes in de huid.
De aandoening wordt niet veroorzaakt door bacteriën of virussen en is niet besmettelijk.

Wat gebeurt er precies…..

auteursrechtelijk beschermdOp de figuur een schematische doorsnede van een haar (6) in de huid (5). Bij 3 een klein spiertje waardoor de haar rechtop kan gaan staan bijvoorbeeld bij koude.
Hidradenitis suppurativa (HS) betekent letterlijk etterende zweetklierontsteking. Toch is er in eerste instantie helemaal geen sprake van een ontstoken zweetklier.
HS is namelijk een ontsteking van de haarzakjes (1), door afsluiting van de uitgang van de haarzakjes. Het haarzakje (1) raakt ontstoken (rode pijlen). De talgklieren (2), de zweetklieren (4) en andere structuren van de huid kunnen in een later stadium echter ook ontstoken raken. Onderzoek wijst uit dat afwijkingen in het afweersysteem of structurele afwijkingen in de haarzakjes mogelijk bijdragen aan het ontstaan van hidradenitis.

Bij 2 een talgklier die zorgt voor haarsmeer. Als de afvoergang van de talgklier verstopt raakt kan de talg (sterk riekende gelige vette substantie) zich ophopen en een talgkliercyste (atheroomcyste) vormen. Men ziet ze nog al eens als een pijnloze knobbel op de behaarde hoofdhuid en rug. Soms kunnen ze ontsteken en moeten dan worden verwijderd.



Risicofactoren

Uit onderzoek blijkt dat bij HS erfelijkheid mede een rol speelt. Ongeveer een op de drie mensen met hidradenitis suppurativa heeft een familielid met de huidaandoening.

Aangezien HS vaker voorkomt bij vrouwen dan mannen, wordt gedacht dat er een verband is tussen de huidziekte en de geslachtshormonen. Een direct verband tussen hormonale veranderingen en het ontstaan van HS is echter nooit vastgesteld.

Uit onderzoek blijkt ook dat er duidelijk een verband is tussen HS en roken. Bekend is dat door roken de haarzakjes extra verstoppen.

Uit onderzoek blijkt dat er een verband is tussen HS en overgewicht. Er zijn aanwijzingen dat afvallen de ernst van HS kan verminderen. Bij overgewicht is het voor je algehele gezondheid beter om af te vallen.

Hoe stelt men de diagnose

De huisarts zal een patient op basis van de klachten vaak doorsturen naar de dermatoloog. De dermatoloog zal vragen stellen over de klachten. Daarnaast zal hij of zij op basis van lichamelijk onderzoek vaststellen of het om hidradenitis suppurativa gaat. Op dit moment worden er drie kenmerken gehanteerd door de arts om de diagnose HS vast te stellen:

  • de typische huidafwijkingen, zoals diep gelegen bulten, abcessen, onderhuidse gangen en/of verlittekening
  • kenmerkende plaatsen van de ontstekingen zoals in de liezen en/of oksels
  • het terugkerende en chronische beloop

hidradenitis_ oksel_ mild Op de foto een milde aandoening in de oksel:
de blauwe pijlen geven actieve ontstekingen aan;
de groene pijl een litteken van een eerder doorgemaakte ontsteking.


Behandelplan

Welke behandeling er wordt gekozen tegen HS, is afhankelijk van het stadium van de ziekte en de klachten die er zijn. Bij de behandeling zijn dermatologen, algemeen chirurgen en soms ook plastisch chirurgen betrokken afhankelijk van de ernst en uitgebreidheid van de aandoening. Vaak zal een combinatie van medicijnen en chirurgie noodzakelijk zijn. Dit om de ontstekingen te verminderen maar ook fistels of hardnekkige ontstekingen die steeds op dezelfde plaats terugkomen, te verwijderen.

Wat zijn de behandelingsmogelijkheden:

De eerste stap in de behandeling van hidradenitis suppurativa bestaat uit algemene, preventieve maatregelen zoals stoppen met roken en afvallen. Dit omdat roken en obesitas belangrijke risicofactoren zijn voor het krijgen van HS.

Probeer de probleemgebieden goed schoon te houden. De oksels, liezen en andere aangetaste huidplooien kunnen af en toe gewassen worden met bijvoorbeeld jodiumzeep. Verschoon regelmatig je ondergoed en draag geen knellende kleding. Van overmatig zweten kunnen de symptomen mogelijk erger worden. Soms wordt geadviseerd om jezelf niet meer te scheren, of om geen deodorant te gebruiken. Het is niet aangetoond dat deze adviezen werken, je kan het dus gewoon blijven doen.

Behandeling met medicijnen

  • Resorcinol-crème: Resorcinol-crème verhelpt de afsluiting van het haarzakje en maakt de bovenste huidlagen tijdelijk dunner (peeling). Het doel van deze behandeling is enerzijds het ontstaan van nieuwe ontstekingen te voorkomen en anderzijds bestaande ontstekingen te laten verschrompelen of doorbreken.
  • Antibiotica (lotion): Het effect van uitwendige behandeling met een antibioticum (clindamycine) in een lotion kan soms helpen.
  • Antibiotica (kuur): Antibiotica worden voorgeschreven bij HS omdat het een ontstekingsremmend effect heeft en het aantal bacteriën die HS kunnen verergeren wordt verminderd. De meeste patienten met HS zullen met antibiotica worden behandeld. De antibiotica moet je meestal enkele maanden lang slikken (2-4 maanden) om een resultaat te bereiken. Bij een HS in milde vorm krijg je meestal een antibioticum zoals tetracycline, doxycycline of minocycline. Als dat niet voldoende helpt, krijg je andere antibiotica, vaak een combinatie van rifampicine en clindamycine.
  • Corticosteroïden: Corticosteroïden zijn geneesmiddelen die ontstekingen kunnen onderdrukken. Deze middelen kunnen worden voorgeschreven bij een plotselinge, ernstige verergering van de klachten met zeer pijnlijke ontstekingen. Corticosteroïden onderdrukken het afweersysteem en brengen daarmee de ontstekingen tot rust. Meestal krijg je tabletten, maar het middel kan ook worden ingespoten in de ontsteking. Je gebruikt deze middelen meestal maar kortdurend. Veelal wordt een behandeling met corticosteroïden toegepast in combinatie met andere systemische therapieën zoals antibiotica.
  • TNF-alfaremmers (biologicals): TNF-alpha is een eitwit dat ontstekingsprocessen stimuleert. TNF-alfa remmende middelen (biologicals) zijn geneesmiddelen die dit eiwit blokkeren en hierdoor het immuunsysteem onderdrukken waardoor de ontsteking wordt geremd. Een aantal TNF-blokkers zijn bij HS onderzocht en blijken bij matige tot ernstige HS te kunnen worden toegepast. Een van de TNF-blokkers is adalimumab (Humira).
  • Dapson: Dit geneesmiddel remt de groei van bacteriën en is daarnaast ook ontstekingsremmend. Dapson kan worden voorgeschreven als andere therapieën niet werken of voor jou niet geschikt zijn.
  • Vitamine A-zuur afgeleiden (Anti-acne-middelen): Acitretine is een een preparaat dat van vitamine A-zuur is afgeleid en dat bij HS kan worden ingezet.
  • Hormonale behandeling: Mogelijk kan de anticonceptiepil met een anti-mannelijk geslachtshormoon bij sommige vrouwen de ernst van HS verminderen.

Chirurgische behandeling: operatie

  • Incisie en drainage: In zeer pijnlijke ontstekingen die pus bevatten (een abces) kan een snee gemaakt worden, zodat de pus (etter) eruit komt. Hiermee verdwijnt de spanning op de huid en daarmee ook de hevige pijn. De ontsteking waar de snee gezet wordt is vaak moeilijk te verdoven. Het effect van deze ingrepen zijn tijdelijk en ter vermindering van de pijnklachten; je geneest niet.
  • Deroofing: ‘Deroofing’ betekent: het dak eraf halen. Deroofing wordt toegepast als er onder de huid holtes en/of gangenstelsels aanwezig zijn. Bij deroofing wordt de huid boven de fistelgangen en abcesholtes onder plaatselijke verdoving (of indien een uitgebreid gebied onder algehele narcose) weggesneden of weggebrand; de bodem van de gangenstelsels wordt intact gelaten. De open wond geneest zo relatief snel en wordt dus niet gehecht. Deroofing bij milde tot matige HS is vaak succesvol. De ontsteking komt meestal niet terug in het behandelde gebied. Er kunnen echter wel nieuwe ontstekingen ontstaan naast het geopereerde gebied.

hidradenitis_lies hidradenitis_lies_deroofing_herstel


Op de foto links een uitgebreid fistelend proces in de lies waarbij de blauwe pijlen de gangetjes en het hele aangedane gebied aangeven.
Op de foto rechts dezelfde patient ruim een jaar nadat het hele gebied “ge-deroofed” is en de opengelaten wond na weken lang dagelijks uitdouchen uiteindelijk is genezen.

  • Excisie: Bij chirurgische ingrepen die bedoeld zijn om de ziekte te genezen, moet er door een plastisch / algemeen chirurg vaak veel weefsel worden weggesneden (dit heet een excisie), zowel in de diepte als in de breedte. Bij grote ingrepen wordt dit onder narcose gedaan. Wanneer dit gebeurt, moet u rekening houden met het ontstaan van een litteken. De wond die achterblijft, wordt gehecht of juist opengelaten, afhankelijk van de grootte en de ernst van de ontsteking. Als het om een grote plek gaat, kan een huidtransplantaat worden aangebracht: bijvoorbeeld van een stukje huid van het been. Zelfs na goed uitgevoerd chirurgisch ingrijpen kan de aandoening weer terugkomen, veelal buiten het operatiegebied.
  • CO2-laser: Met een CO2-laser kan ontstoken weefsel worden weggebrand. Meestal gebeurt dit onder plaatselijke verdoving en soms onder algehele narcose. Ook hierbij moet je rekening houden met littekenvorming.

Overige therapieën:

Gezien de afwezigheid van bewijs voor effectiviteit worden fotodynamische therapie, radiotherapie en botuline toxine (botox) zelden ingezet. Laserontharing met een YAG-laser zou mogelijk wel effectief kunnen zijn.

Kans op terugkomst

Hidradenitis suppurativa kan een progressief verloop hebben. Progressief betekent dat de klachten in de loop van de tijd steeds erger kunnen worden. Het is daarom belangrijk dat de huidaandoening zo vroeg mogelijk wordt vastgesteld door de dermatoloog en dat je een juiste behandeling krijgt.

Kijk voor meer informatie of voor foto’s op www.huidarts.com en www.huidziekten.nl

Patientenvereniging

Ga naar Hidradenitis patientenvereniging


Kijk ook op deze website voor patiënten met nuttige tips en info:

Goede website met tips en info

Website voor professionals met nuttige informatie:

Terug naar boven