Uitgezaaid triple negatief / genetisch

Uitzaaiingen bij borstkanker:

triple negatief (hormoon ongevoelig en geen overmaat HER-2)
of
erfelijk belast (BRCA-1 of BRCA-2 genmutatie)

Ongeveer 10-20% van alle borsttumoren is ongevoelig voor beide vrouwelijke hormonen (oestrogeen en progesteron) en er is ook geen sprake van overmatige aanwezigheid van HER2 receptoren (HER2-negatief). Dit soort tumoren vormt een aparte groep: drievoudig ofwel triple-negatief. De prognose van dit type borstkanker is over het algemeen wat slechter vanwege de snelle groei en een grotere kans op het ontwikkelen van uitzaaiingen.

Erfelijke borstkanker op basis van een genmutatie, met name in geval van BRCA-1 genmutatie., is vaak van het triple-negatieve type. In dit geval, maar ook bij borstkanker met een BRCA-2 mutatie, zijn er nieuwe medicijnen in ontwikkeling (zie onderaan deze pagina).

Aangezien triple-negatieve borstkanker ongevoelig is voor hormoontherapie en ook voor trastuzumab is chemotherapie de enige behandeloptie. Ze zijn echter zeer gevoelig voor chemotherapie waarbij aanvankelijk een volledig verdwijnen van de tumor kan optreden. Dat wil zeggen: niet meer aantoonbaar met röntgenonderzoek. Helaas komt de ziekte vaak snel weer terug. De gemiddelde overlevingsduur van dit type uitgezaaide borstkanker is 1 à 1,5 jaar na eerste diagnose van uitgezaaide ziekte.

Bij de keuze tussen verschillende soorten chemotherapie worden de middelen die het meest effectief zijn als eerste ingezet: de zogenoemde eerstelijnsbehandeling. Indien deze middelen geen effect bereiken of indien na aanvankelijk succes toch wederom groei van de uitzaaiingen wordt vast gesteld (de tumor wordt resistent) gaat men over tot andere medicijnen; de zogenoemde tweede lijn en daaropvolgend de derde lijn.

Voor triple-negatieve borstkanker hebben we dezelfde medicijnen voorhanden, zoals genoemd onder Chemotherapie [link].Het ziekteproces kan ook gevoelig zijn voor carboplatine in combinatie met gemcitabine.

De keuze van de combinatie van medicijnen, de dosering, het aantal kuren en de behandeling van bijwerkingen is onder andere afhankelijk van het feit of u al eerder chemotherapie hebt gehad en hoe lang geleden. Het is zeer specialistisch werk en vergt een hoog kennisniveau. Uw medisch oncoloog is hiervoor opgeleid en zal de mogelijkheden met u bespreken.

Remmers tegen DNA herstel bij uitgezaaide borstkanker met BRCA-1 of BRCA-2 mutaties

DNA helixHet DNA (erfelijk materiaal) bij de mens is in elke celkern aanwezig. Het is opgebouwd uit diverse lange dubbele strengen van ontelbare eiwitten. De dubbele eiwitstrengen zijn onderling door middel van miljarden dwarsverbindingen met elkaar verbonden: vergelijk de twee ijzeren staven van spoorrails die met elkaar zijn verbonden door dwarse bielzen of betonnen balken. Deze dubbele DNA strengen draaien in de lengte om hun as als een soort wokkel (zie figuur). Tijdens de miljarden processen in de cel wordt continu informatie gehaald uit het DNA om de cel goed te laten functioneren. Door chemotherapie worden breuken in de DNA strengen gemaakt, zodat de cel afsterft (witte streepjes op onderstaande figuur). De cel tracht echter de DNA schade te repareren. Bij dit herstel zijn verschillende eiwitten betrokken, zoals een polymerase (meer specifiek: poly-ADP-ribose-polymerase (PARP)).


DNA repair PARPPARP-1 is een belangrijk hersteleiwit bij het repareren van DNA strengen (groene pijle op figuur). Patiënten met een uitgezaaide borstkanker, waarbij het BRCA-1 of BRCA-2 gen niet goed functioneert hebben een grotere kans op DNA schade dan patiënten zonder deze genmutatie. In zulke borstkankercellen is PARP-1 zeer actief om toch te proberen de DNA schade te herstellen. Door PARP te remmen is de kans groter, dat deze cel afsterft. Medicijnen waarmee op dit moment onderzoek wordt gedaan zijn bijvoorbeeld olaparib, niriparib en veliparib.




Surgipoort dankt mw. prof. dr. E. Boven, internist oncoloog van VUmc Cancer Center Amsterdam, voor het redactioneel commentaar en aanvullingen bij het opstellen van deze webpagina.

Terug naar boven