Het nu volgend beeldverslag toont een operatie waarbij een gedeelte van het rectum wordt verwijderd in verband met de aanwezigheid van een kwaadaardige tumor. De ingreep toont in essentie een “low anterior resectie volgens het Total Mesorectum Excisie (TME)- principe” (na voorafgaande bestraling) zoals deze al vele jaren gemeengoed is onder oncologisch chirurgen in Nederland. De wijze van opereren behelst het volledig medenemen van het vetweefsel rond de endeldarm (rectum). Tegelijkertijd worden belangrijke zenuwen (oa. ivm potentie) meer gespaard. Door deze techniek, die in de 90-er jaren landelijk is ingevoerd, is de kans op terugkomst van de ziekte in het operatiegebied aanzienlijk gereduceerd.
Men dient zich goed te beseffen dat de wijze van resectie en operatie door andere chirurgen op iets andere wijze kan worden uitgevoerd alsmede het feit dat de situatie voor iedere patient weer anders kan zijn. De operatie wordt tegenwoordig steeds vaker als kijkoperatie uitgevoerd waarbij in essentie dezelfde ingreep wordt uitgevoerd maar dan slechts via enkele kleine sneetjes in de buikwand.
Operatiebeelden van Chirurgische behandeling van endeldarmkanker (low anterior resectie)
Op deze pagina vind u aan de hand van een beeldverslag stapsgewijs uitgelegd hoe een operatie in verband met endeldarmkanker (rectumcarcinoom) wordt uitgevoerd. U dient zich goed te realiseren dat de situatie bij iedereen weer anders kan zijn.
Als de tumor niet te dicht bij de anusopening is gelegen (meer dan 3 a 5 cm hiervan verwijderd) kan in de meeste gevallen nog een lage verbinding worden gemaakt (anus-sparend) tussen een hoger doorgesneden deel van de dikke darm (sigmoid) en het resterende deel van het rectum (endeldarm).
Indien de tumor echter zeer dicht bij de anus is gelegen, kan de anus meestal niet worden gespaard aangezien het gezwel op zichzelf ruim moet worden verwijderd om terugkomst zoveel mogelijk te vermijden. In dit geval wordt de hele endeldarm inclusief anus weggenomen (rectumamputatie) en wordt het hoger doorgesneden deel van de dikke darm (sigmoid) als eindstandig, definitief, stoma aan de buikwand bevestigd. De huid en onderhuids vet- en spierweefsel op de plaats waar vroeger de anus zat (perineum) worden na verwijdering van de anus gesloten. Het zitten op een stoel kan de eerste maanden als hinderlijk worden ervaren en een ontlastend speciaal kussen kan verlichtend werken.
Het preoperatieve kijkonderzoek:
Het inwendig kijkonderzoek (recto-sigmoidoscopie) meestal verricht door de Maag-Darm-Lever arts, toont de aanwezigheid van een gezwel in het lumen (holte) van het rectum.
Het onderzoek gebeurt op de functieafdeling. U hoeft hiervoor niet onder narcose.
Voorafgaand aan het onderzoek krijgt u speciale medicijnen om uw darm goed te reinigen zodat een adequaat onderzoek mogelijk is. (meer info krijgt u via de medewerkers van deze afdeling alsook uw MDL-arts)
Biopten leverden in dit geval het bewijs voor endeldarmkanker (rectumcarcinoom)
De operatievoorbereiding:
Terwijl de patient in narcose ligt wordt afkoeling van het lichaam zoveel mogelijk voorkomen door een warmtematras en een warmtekussen waardoor warme lucht circuleert.
Op de operatietafel; met benen in speciale steunen; de buikhuid gedesinfecteerd en de rest van het lichaam afgedekt met steriele operatielakens.
De insnede (incisie) van de buik : vrij zicht op de darmen en het hierover het vetschort (omentum).
De zwarte cirkel markeert de optimale plaatsbepaling van een eventueel van te leggen stoma (voor de operatie op de afdeling aangetekend door de (stoma-)verpleegkundige).
De buikwond wordt opengehouden met een speciale wondspreider (foto's vanuit hoofdzijde links).
De chirurg controleert de lever (linksboven op de foto) op het bestaan van eventuele uitzaaiingen (metastasen); in het midden bovenin de maag.
De dikke darm (= colon) welke in de linker bovenbuik (rechtsboven = linkerbovenbuik van de patient) omhoog loopt richting de milt wordt losgemaakt om straks voldoende lengte te creëren om het lager doorgesneden sigmoid (later in dit verslag) te kunnen verbinden met het restant endeldarm diep in het bekken.
(zicht op linker bovenbuik) : colon thv milthoek losgemaakt en kan naar buiten worden gehaald.
(zicht op linker onderbuik): losmaken van sigmoid (S-vormig gedeelte colon) vanaf de achterzijde in de linker onderbuik van de patient. Het grijze staafje is een "electrisch mes" (diathermie) in combinatie met een losse slang welke de rook afzuigt
(zicht vanaf linksboven in de linker onderbuik): Het dwars verlopend deel van de dikke darm (colon transversum)(1) in midden van de buik boven navelhoogte) gaat via een afdalend linker deel (2) over in het S-vormig deel (sigmoid)(3). Vandaar duikt het zeer steil naar beneden de bekkenholte in en gaat over in het rectum (endeldarm)(4).
Via de met blauw gemarkeerde lijn wordt het sigmoid en het eerste deel van het rectum losgemaakt van de bekkenachterwand. Op dit niveau lopen belangrijke zenuwbanen die bij de man oa. belangrijk zijn voor het behoud van de potentie en welke met de huidige operatietechnieken zoveel mogelijk gespaard kunnen worden.
(zicht vanaf linksboven in de linker onderbuik): Het sigmoid wordt doorgesneden met een speciaal niet- snijapparaat. Het bovenste gedeelte zal straks worden gebruikt om vast te maken aan het restant rectum na verwijdering van het tumor bevattend gedeelte.
Het sigmoid-deel van de dikke darm is doorgenomen. Men kijkt nu in het diepe trechtervormige bekken. Geheel onderin (richting aangegeven door blauwe pijl) loopt de endeldarm (rectum) door tot aan de anus (niet zichtbaar in de diepte).
Met een ander gesteeld nietapparaat wordt laag in het bekken het rectum afgeniet onder het niveau waar zich de tumor bevindt.
Nadat het apparaat de endeldarm ONDER het niveau van de tumor heeft dichtgeniet kan het "zieke" deel met de tumor worden afgesneden.
Vervolgens wordt het zieke rectumgedeelte verwijderd.
Hieronder het verwijderde stuk sigmoid en rectum: Links het sigmoid (A) wat naar rechts overgaat in het rectum(B) (totale lengte in dit geval 28 cm). Thv C is het rectum vlak bij de anus afgesneden. De hechting tussen A en B markeert het hoogste punt van de bloedvoorziening van het rectum. Tussen dit punt en C wordt met speciale aandacht gezocht naar lymfeklieren in het vetweefsel wat het rectum omgeeft (mesorectum). Eventuele uitzaaiingen in lymfeklieren zijn van belang voor het inschatten van de kans op uitzaaiingen elders in het lichaam alsmede de noodzaak voor het toedienen van aanvullende behandeling na de operatie (b.v. chemotherapie) teneinde de kans op genezing te vergroten (op dit moment onderwerp van onderzoek in een groot Nederlands onderzoek)
(zicht vanaf linksboven in de linker onderbuik): Na verwijdering van het recto-sigmoid kijk je in de lege bekkenholte (trechtervormige schacht); in de diepte zit de bekkenbodem met hier een klein stukje restant (gezond) rectum waarop een nieuwe verbinding moet worden gemaakt.
(zicht vanaf linksboven in de linker onderbuik): Bij het maken van de verbinding tussen het rectumstompje en de hoger gelegen dikke darm wordt gebruik gemaakt van een speciaal nietapparaat dat via de anus naar binnen wordt gebracht. Deel B (aambeeld) wordt in het aanvoerend dikke darm deel geplaatst thv C. Deel A van het apparaat wordt via inbreng in de anus gekoppeld aan deel B en vervolgens vastgeniet.
Na afvuren van de nietjes maakt een cirkelvormig mes de verbinding doorgankelijk door het uitponsen van 2 weefselringen in resp de rectumstomp en het aanvoerende colondeel.
Aangezien de bloedvoorziening van deze nieuwe verbinding in den beginne vaak marginaal is wordt om de naad te kunnen laten genezen zonder dat deze direct wordt belast met langsstromende ontlasting meestal een tijdelijk stoma (in dit geval op de dunne darm) aangelegd.
Met dank aan goed teamwork!
Bij het opstellen van deze webpagina's over de diagnostiek en behandeling van dikke darmkanker werd gebruik gemaakt van de richtlijn "Colo-rectaal carcinoom 2014"
Voor het gebruik van foto's van patiënten werd toestemming verkregen. Voor het gebruik van beeldmateriaal van andere websites werd toestemming aangevraagd/verkregen.
