Mediastinoscopie
Een kijkoperatie achter het borstbeen bepaalt uw prognose
Inleiding: Een probleem met uw longen waarvoor een mediastinoscopie noodzakelijk is
Deze webpagina geeft u algemene informatie over de mediastinoscopie. Voor dat u verder gaat is het verstandig om eerst de pagina Longchirurgie Algemeen te lezen.
Als u deze pagina’s reeds doorleest voorafgaand aan het bezoek aan de chirurg zijn vele vragen reeds beantwoord en hebt u meer profijt van de aanvullende informatie van uw chirurg.
Alhoewel de procedure in principe op standaardwijze wordt uitgevoerd is het goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie anders kan zijn dan beschreven. De behandeling kan in uw geval afwijken van de informatie op deze webpagina. Uw chirurg zal dat met u voorafgaand aan de ingreep bespreken.
Waarom een mediastinoscopie
Als bij iemand longkanker is vastgesteld moet er aanvullend onderzoek worden verricht om de uitgebreidheid van de ziekte en dus de prognose vast te stellen. Diverse beeldvormende onderzoeken waaronder een CT-scan geven niet alleen informatie over de plaats en de omvang van het kwaadaardig gezwel in uw long maar bovendien kan men zien of de lymfeklieren naast de hoofdluchtpijp (trachea) vergroot zijn. Vergrote lymfeklieren kunnen een aanwijzing zijn voor het feit dat er reeds een uitzaaiingen aanwezig zijn. Immers de kwaadaardige cellen die vanuit de longkanker in deze lymfeklieren in eerste instantie worden uitgefilterd kunnen hier uitgroeien zodat het volume van de lymfeklier toeneemt. Dit laatste kan men waarnemen op de foto’s die gemaakt worden met een CT-scan.
De ruimte tussen beide longen noemt men het mediastinum. In het mediastinum bevindt zich oa. het hart, de slokdarm, de hoofdluchtpijp met de vertakking naar de linker resp. de rechter long en de grote bloedvaten. Lymfeklieren die verband houden met het longweefsel bevinden zich langs het verloop van de luchtpijpjes en grotere luchtwegen.
Criteria om voor een longoperatie in aanmerking te komen
Om voor een operatie in aanmerking te komen wordt rekening gehouden met diverse criteria:
- Uw algehele lichamelijke conditie
- Longfunctie: uw longarts onderzoekt of u nog voldoende zuurstof kunt opnemen met het resterend longweefsel indien een stuk long wordt verwijderd
- Tumorkenmerken:
- tumorgrootte en locatie in de long: zeer grote tumoren, of tumoren die vastzitten aan vitale organen (bv. hart/slokdarm) kunnen niet worden verwijderd; soms kan een voorbehandeling met gecombineeerde radio-chemotherapie worden overwogen
- uitzaaiingen in lymfeklieren: indien lymfeklieren ver verwijderd (rode bolletjes op de foto) van de oorspronkelijke tumor reeds zijn aangetast is het verwijderen van de long met tumor (gele bol op foto) helaas niet zinvol meer; indien klieren dichterbij de tumor gelegen (lichtblauwe bolletjes op de foto) zijn aangetast komt u in principe voor een operatie in aanmerking.
- uitzaaiingen elders in uw lichaam: helaas is een operatie niet meer zinvol
Conclusie:
Indien er op een CT scan een abnormale vergroting van lymfeklieren in het mediastinum (ver verwijderd van de oorspronkelijke tumor (rode bolletjes op de figuur)) worden aangetoond bestaat er het vermoeden dat hierin zich reeds uitzaaiingen zouden kunnen bevinden.
Een grote longoperatie voor longkanker (gele bol op de figuur) heeft slechts zin indien deze lymfeklieren nog "schoon" zijn, dat wil zeggen geen uitzaaiingen bevatten. De chirurg kan hieruit een biopt (weefselstukje) wegnemen voor weefselonderzoek.
Om bij deze lymfeklieren te komen zijn er twee toegangswegen:
- Mediastinoscopie:
Onder narcose wordt een kleine dwarse insnede gemaakt boven het borstbeen laag in de hals.
Vervolgens schuift de chirurg een stalen kijkbuis onder het borstbeen naar beneden over de voorzijde van de luchtpijp.
Omdat het weefsel hier zeer losmazig is (vgl. spinnenweb) kan hij/zij dat met kleine lange instrumentjes relatief makkelijk opzij schuiven en op deze manier de lymfeklieren aan weerszijden van de hoofdluchtpijp opzoeken.
Er moet weliswaar zeer voorzichtig te werk worden gegaan om de grote bloedvaten en de luchtpijp niet te beschadigen.
De chirurg kan rechtstreeks door de buis kijken of een videocamera aansluiten en het beeld volgen op een beeldscherm.
Zodra de lymfeklieren in beeld komen kunnen de verdachte exemplaren worden verwijderd voor onderzoek
- Mediastinotomie:
Onder narcose wordt meestal aan de linkerzijde ter hoogte van de 3e rib vlak naast het borstbeen een kleine insnede gemaakt. Men stuit op de ribben waarvan een klein stukje wordt verwijderd; er ontstaat een klein venstertje. Onder gewoon zicht kan de chirurg de ruimte onder de grote lichaamsslagader bereiken (aortopulmonale venster). Lymfeklieren die zich hier bevinden kunnen op deze wijze chirurgisch worden weggenomen
Mogelijke risco’s, gevolgen en complicaties
De mogelijke risico’s en complicaties van een mediastinoscopie/-tomie zijn:
- Wondinfectie
- (Na)bloeding waarvoor heel soms een acute ingreep noodzakelijk is.
- Pijn of een verdoofd gevoel aan de kant waar de ingreep heeft plaatsgevonden. Het duurt vaak enige weken voordat het gevoel weer deels of in zijn geheel terugkomt.
- Longontsteking (pneumonie)
Herstel in het ziekenhuis
Na de ingreep wordt u wakker op de uitslaapkamer (verkoever) van de operatieafdeling. In het begin kan u zich suf voelen en dorst hebben. U krijgt vocht en eventueel medicijnen toegediend via een infuus. U bent aangesloten zijn aan een monitor die uw hartslag, bloeddruk en ademhaling registeert.
Na een uurtje wordt u afhankelijk van de uitgebreidheid van de ingreep, uw algehele conditie en eventueel de locale afspraken in het ziekenhuis overgeplaatst naar de intensive care of direct de chirurgische of longziekte-afdeling.
Indien nodig zal een fysiotherapeut u ademhalingsoefeningen laten doen om uw longen schoon te houden en te voorkomen dat u een infectie oploopt. Afhankelijk van uw toestand en conditie zal een verpleegkundige u helpen bij het opstaan uit bed om zo uw herstel te bespoedigen. Het verblijf in het ziekenhuis bij een medistinoscopie/-tomie is gemiddeld 1 tot 4 dagen. U gaat pas naar huis als alle slangen die u mogelijk heeft, verwijderd zijn.
Herstel thuis
Wanneer u ontslagen wordt uit het ziekenhuis krijgt u van uw chirurg instructies mee over hoe om te gaan met het herstel van uw operatiewond en uw longen. De instructies kunnen het volgende omvatten:
- Indien u pijnmedicatie heeft voorgeschreven gekregen, neem deze dan volgens recept in zodat u uw activiteiten kan hervatten, pijn beperkt blijft en u goed kan doorademen.
- Blijf vooral de ademhalingsoefeningen doen die u gekregen heeft.
- Ga regelmatig wandelen om uw algehele conditie op peil te houden. Let wel: vermijdt zware inspanning, zwaar tillen en autorijden voor een aantal weken!
Wanneer moet u contact opnemen met uw arts
Neem contact op met uw arts wanneer u één of meerdere onderstaande symptomen bemerkt:
- Kortademigheid
- Rood gebied rondom de wond of lekkage van vocht uit de wond
- Plotselinge scherpe pijn op de borst
- Koorts (lichaamstemperatuur hoger dan 38,5 graden Celsius)
- Ophoesten van vers bloed
Surgipoort dankt collega G.P. Gerritsen, voormalig chirurg uit het TweeSteden Ziekenhuis te Tilburg/Waalwijk voor het beeldmateriaal en zijn bijdrage aan het samenstellen van deze pagina.
