Hoe stellen we diagnose slokdarmkanker

Slokdarmkanker (oesofaguscarcinoom) en kanker ter hoogte van de overgang slokdarm/maag (cardiacarcinoom)

Inleiding

Deze webpagina geeft u algemene informatie over de chirurgische behandeling van een kwaadaardige tumor in het onderste twee derde deel van de slokdarm en de overgang naar de maag. Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie anders kan zijn dan beschreven. De behandeling kan in uw geval afwijken van de informatie op deze webpagina.

De plaats en functie van de slokdarm

slokdarm

De slokdarm (oesophagus) is een dunne gespierde buis van ongeveer 25-30 cm lang die de mond-keelholte verbindt met de maag. Het grootste deel ligt achterin de borstholte tegen de wervelkolom.

In de borstholte tussen beide longen bevinden zich naast de slokdarm andere belangrijke organen zoals de luchtpijp met zijn vertakkingen naar beide longen, het hart en de grote bloedvaten.

De slokdarm dient voor het transport van voedsel van de mond naar de maag en werkt zelfs tegen de zwaartekracht in.


Slokdarmkanker: incidentie en verschillende soorten

In Nederland wordt per jaar bij meer dan 2500 mensen slokdarmkanker vastgesteld: Slokdarmkanker komt vaker ongeveer 3 keer zo vaak voor mannen dan bij vrouwen (bron: IKNL / oncoline.nl).

Op deze webpagina wordt met de algemene term "slokdarm"-kanker de volgende 3 meest voorkomende typen bedoeld:

  • het plaveiselcelcarcinoom van de slokdarm
  • het adenocarcinoom van de slokdarm (lijkt laatste jaren toe te nemen)
  • het adenocarcinoom wat ontstaat in het maagslijmvlies dat zich bevindt ter van de overgang van de slokdarm in de maag (cardiacarcinoom)

Deze laatste soort is eigenlijk een soort maagkanker. Omdat de behandeling in dit bijzondere geval vergelijkbaar is met slokdarmkanker wordt deze ook hier besproken.

Risicofactoren

Onderstaande risicofactoren geven een verhoogde kans op het ontstaan van slokdarmkanker:

  • Overmatig alcohol gebruik
  • Chronisch zuurbranden/opstijgend maagzuur geeft een verandering van de slijmvlieslaag onderin de slokdarm: Barrett-oesophagus/slokdarm
  • Overmatig gebruik van sterk gekruide gerechten

Hoe stellen we de diagnose

Slokdarmkanker begint klein in het slijmvlies dat de binnenkant van de slokdarm bekleedt. Vroegtijdige vormen worden meestal bij toeval ontdekt tijdens een inwendig kijkonderzoek (endoscopie). De tumor groeit zowel naar binnen toe als door de wand heen (door de spierlaag en bindweefsellaag) naar omliggende weefsels en organen. Uitzaaiingen kunnen zowel via de lymfestroom als via het bloed plaatsvinden. Bij het naar binnen toe groeien wordt de slokdarm steeds verder afgesloten en kan voedsel steeds moeilijker passeren naar de maag. De tumor kan zich via de wand van de slokdarm naar boven en naar beneden uitbreiden.

Klachtenpatroon

De klachten die bij een slokdarmkanker kunnen optreden zijn:

  • Vast voedsel zakt niet goed weg (in een later stadium ook vloeibaar voedsel)
  • Gewichtsverlies

De klachten bestaan meestal pas kort (enkele weken) en nemen vrij snel toe in ernst. In sommige situaties kan een patiënt vrijwel niets meer eten of drinken.

Lichamelijk en inwendig onderzoek: naast het bevoelen van de buik, onderzoekt de arts ook de hals om vast te stellen of de lymfeklieren hier vergroot zijn

Aanvullend onderzoek

Niet alle onderzoeken zijn noodzakelijk: uw arts zal bepalen welke onderzoeken in uw geval nodig zijn.

Inwendig kijkonderzoek via slokdarm naar de maag(Gastroscopie)

endoscopie_oesophagus

Met een flexibele kijkslang wordt de gehele slokdarm en maag van binnen bekeken. Hierbij worden vaak weefselmonsters (biopten) genomen voor onderzoek.


Slikfoto:

slokdarm_kanker_johnhopkins2b

Na het opdrinken van een bekertje met contrastvloeistof kan een foto van de slokdarm worden gemaakt. Een eventuele tumor kan zichtbaar worden gemaakt door een afwijkende vorm van de wand van de slokdarm. Wordt tegenwoordig minder vaak verricht.

Op de afbeelding links een combinatie van diverse uitslagen:
A: het schematisch overzicht van de slokdarmkanker
B: de slikfoto (zwart/wit) waarop de slokdarm met contrast is gevuld (wit) met onderin een vernauwing (witte pijlen) door een kwaadaardig gezwel in de slokdarm
C: het beeld tijdens het inwendig kijkonderzoek.

Illustration Copyright© 1998-2003 by The Johns Hopkins Health System Corporation and The Johns Hopkins University. Illustration created by Mike Linkinhoker. With permission from the Division of Gastroenterology and Hepatology (www.hopkinsmedicine.org/gi).


Inwendig echo onderzoek (Endo-echografie)
Met een flexibele slang in de slokdarm met ingebouwd echo-apparaat kan de uitgebreidheid van de tumor worden onderzocht. Tevens kunnen de omringende lymfklieren worden bekeken. Bij verdenking op een uitzaaiing in een lymfeklier kunnen via deze slang cellen worden opgezogen voor onderzoek.

Inwendig kijkonderzoek (Bronchoscopie)
Bij hoger gelegen tumoren met verdenking op doorgroei naar de luchtpijp kan met behulp van een flexibele kijkslang de luchtpijp van binnen bekeken worden en weefselmonsters (biopten) worden genomen voor onderzoek.

Echografie van de buik en de hals (evt punctie)
Een eenvoudig onderzoek, waarbij gebruik gemaakt wordt van geluidsgolven. Dit is nuttig om een indruk van de lever en eventuele uitzaaiingen te krijgen. Ter hoogte van de hals worden de lymfeklieren onderzocht. Bij een verdenking op een uitzaaiing wordt een gerichte punctie verricht waarbij cellen worden opgezogen voor onderzoek.

CT-scan van de borst- en buikholte
(In combinatie met contrastvloeistof via een infuus) met behulp van een computer worden röntgenopnames bewerkt tot een speciaal beeld. De plaatjes die ontstaan zijn dwarsdoorsneden van het menselijk lichaam. Door deze plaatjes verder te bewerken met de computer kunnen ook driedimensionale beelden worden gemaakt waardoor een goed ruimtelijk inzicht wordt verkregen.

MRI
Hier worden met de computer foto’s gemaakt met behulp van electromagnetische golven: er kan op verschillende manieren een doorsnede door het menselijk lichaam worden gemaakt.

PET-scan
Met dit radioactief onderzoek kunnen eveneens afbeeldingen worden gemaakt van het menselijk lichaam.

Behandeling

Op grond van de resultaten van deze onderzoeken kunnen artsen vaststellen hoe ver de ziekte reeds is gevorderd (het stadium) en wat voor u de beste behandeling is.

Kijk op de vervolgpagina’s voor meer informatie inclusief operatiebeelden

Terug naar boven