Kinderwens en chemotherapie en meer…..

Zwangerschap, Voorbehoedsmiddelen, Kinderwens en Overgang

Voorbehoedsmiddelen

Door chemotherapie bij borstkankerbehandeling komen veel vrouwen van boven de 40 jaar vervroegd in de menopauze (overgang). Bij jonge vrouwen kan de menstruatie na de chemotherapie vaak toch nog (na drie tot twaalf maanden na de laatste behandeling) herstellen en is er dus sprake van een tijdelijke overgang. Dit laatste betekent dat voorbehoedmiddelen ook tijdens de chemotherapie aanbevolen zijn teneinde een ongewenste zwangerschap te voorkomen. Zeker in het geval van een hormoongevoelige borstkanker is het gebruik van de pil als voorbehoedsmiddel af te raden. Ook bij niet hormoongevoelige tumoren wordt het gebruik van de pil veiligheidshalve ontraden. Als voorbehoedsmiddelen moet men dus een keuze maken uit andere opties (bv. condoom, niet-hormoonbevattende spiraal of sterilisatie).

Indien de eierstokken middels een kijkoperatie zijn verwijderd in het kader van (anti-) hormonale aanvullende therapie is de kans op zwangerschap afwezig en zijn voorbehoedsmiddelen uiteraard niet meer nodig.

Zwangerschap

Alhoewel bij de meeste jonge vrouwen de menstruatie na chemo- en of (anti-) hormonale therapie zich na verloop van tijd weer herstelt, is dat niet altijd gegarandeerd. Bij een bestaande zwangerschapswens op het moment van het toedienen van chemotherapie is het verstandig om een internist-oncoloog en ook een gynaecoloog (vrouwenarts) te raadplegen om u en uw partner te adviseren, b.v. vooraf afnemen van eicellen.

Lange tijd is gedacht dat een vrouw die behandeld is voor borstkanker nadien beter niet zwanger kan raken. Er werd gedacht dat de hormonale veranderingen de groei van eventuele uitzaaiingen zou kunnen stimuleren. Er zijn hier echter absoluut geen aanwijzingen voor. Helaas zijn er nog steeds artsen die hier voor waarschuwen. Uit grote studies is gebleken dat een zwangerschap de kans op terugkeer niet vergroot. Als er kinderwens is dan kan men veilig zwanger worden. Er zijn zelfs aanwijzingen dat een zwangerschap, mits helemaal afgerond, een beschermende werking heeft op de kans op terugkeer. Dat geldt ook voor de daaraan gekoppelde borstvoeding.

Het is wel verstandig om de behandeling voor borstkanker helemaal af te ronden voordat men beslist om zwanger te worden. Een hormoontherapie duurt echter minimaal 5 jaar. Als die periode als te lang wachten wordt ervaren kan men overwegen om de hormonale therapie na 2 jaar even tijdelijk te stoppen en na de bevalling verder af te maken.

Kinderwens, cryopreservatie van eicel/embryo

Jonge vrouwen die worden geconfronteerd met borstkanker kunnen vaak ook kinderwens hebben. Tijdens alle hectiek is het jammer als hieraan niet op tijd aandacht wordt besteed door de behandelaars voordat men start met de behandeling. Alhoewel de vruchtbaarheid na de chemotherapie meestal weer terugkomt is dat nooit zeker.

Er bestaan tegenwoordig methoden om eicellen of embryo’s in te vriezen zodat ze na de behandeling alsnog kunnen worden gebruikt. De meest bekende methode een ivf-behandeling waarbij de verkregen embryo’s worden ingevroren voor later gebruik. In 15-20% leidt terugplaatsing tot een succesvolle zwangerschap. Indien men (nog) geen vaste partner heeft kunnen gestimuleerde eicellen worden ingevroren. De kans op een zwangerschap met deze methode is echter kleiner. Voor beide methoden moet de vrouw 2 à 3 weken een eierstok stimulerende behandeling ondergaan met extra vrouwelijk hormoon.

Het geven van vrouwelijk hormoon op het moment dat borstkanker wordt vastgesteld lijkt tegenstrijdig omdat je de borstkanker hiermee ook stimuleert, zeker in geval van een hormoongevoelige tumor. Toch kan dat veilig worden gebruikt mede omdat de behandeling heel kort is (ongeveer 20 dagen) en de borstkankercel zich gemiddeld genomen slechts 1 keer per 200 dagen deelt. Om snel effect te hebben van de eierstok stimulerende behandeling moet de vrouw de pil doorslikken in plaats van direct te stoppen op moment van diagnose. In dit geval kan het nodig zijn om eerst te opereren, gevolgd door de eierstok stimulerende stootkuur met vrouwelijk hormoon. De eventuele chemotherapie en anti-hormonale therapie (“hormoontherapie”) volgt dan aansluitend.

Als beide behandelingen niet mogelijk zijn kan ook en stukje eierstok operatief worden verwijderd en ingevroren voor later hergebruik. Na stimulering met vrouwelijk hormoon zou dit kleine stukje eierstok mogelijks opnieuw eicellen kunnen produceren. Deze methode bevindt zich echter nog in een experimenteel stadium. Voor meer info klik hier

Overgang

De intrede van een vervroegde overgang houdt verband met het feit dat uw eierstokken voortijdig ophouden met het maken van vrouwelijke hormonen waardoor de maandelijkse cyclus ophoudt en u onvruchtbaar wordt. Naast het wegblijven van de menstruatie merkt u dat, door een aantal andere verschijnselen waarvan vrouwen in wisselende mate hinder kunnen ondervinden: opvliegers, gewichtstoename, soms gewrichtsklachten met name van de handen, verminderd libido (minder zin in sex), soms depressieve gevoelens of prikkelbaarheid. Behandeling is lastig, omdat in veel gevallen juist vermindering van vrouwelijk geslachtshormoon belangrijk is vanwege het gunstige effect op de prognose van hormoongevoelige borstkanker. Soms kan er echter tijdelijk voor gekozen worden om toch hormonen te geven als de klachten als zeer hinderlijk worden ervaren en niet met andere middelen te bestrijden zijn.

Terug naar boven